user_mobilelogo

Zoeken in onze site

Cookies op onze site

EU e-Privacy richtlijn.

Onze website gebruikt voor bezoekers enkel technisch noodzakelijk cookies om navigatie-functies mogelijk te maken, en een cookie vanuit een statistiekprogramma. Gebruikt u onze website, dan bent u akkoord met plaatsing van deze cookies op uw apparaat.

Bekijk onze Privacy-verklaring

U heeft cookies afgewezen. Deze beslissing kan worden teruggedraaid.

U staat toe dat wij cookies plaatsen op uw apparaat. U kunt dit eventueel veranderen.

laurentiuskerk_raerd, zerken restauratie

September 2009 start een grote restauratie van de Laurentiuskerk in Raerd/Rauwerd (Frl). De kerk uit 1815 wordt, 100 jaar na de 'restauratie' van 1909, ingrijpend hersteld en gemoderniseerd.

Nieuw is o.a. de aanleg van waterleiding (!), maar ook een terugkeer naar de ruimte-indeling van vóór 1909, met een centrale opstelling van de preekstoel en het weer opnemen van de zes grote (muur)grafzerken als plaveisel in de kerkvloer.

De vloer in het koor van de kerk is gelegd met esteriks en plavuizen afkomstig vanuit oude grafkelders (o.a Öland-steen) onder de vloer; de vloer in de kerk wordt verder uitgevoerd in een zwarte natuursteentegel, geleverd door Steenhouwerij De Vries Buitenpost, die ook zorgt voor restauratie van het vijftal grafzerken dat tijdens werkzaamheden wordt aangetroffen. 

De zerken komen te voorschijn -zoals al werd verwacht- bij het verwijderen van de oude houten vloer en het uitgraven van bodemmateriaal.
Een aantal is in tact en vrij direct identificeerbaar. Andere liggen echter in fragmenten verpreid over het gehele vloeroppervlak en in resten van grafkelders: de zerken lijken destijds in 1909 moedwillig vernield en als opvulmateriaal onder de vloer te zijn gestopt.

Vrijwilligers van de kerkgemeente Raerd/Poppenwier weten uit de brokstukken met veel geduld een vijftal zerken 'samen te puzzelen'.

Rodenhuis_0_uitgraven_vloer
Rodenhuis_1_uitgraven_vloer
Rodenhuis_2_3composities
Rodenhuis_3_fragmenten
Rodenhuis_4_fragmenten
Rodenhuis_5_heenvracht
Rodenhuis_7_halfweg
Rodenhuis_8_gereed
Rodenhuis_9_retourvracht
Rodenhuis_9_vloer
zaal_9_oktober
01/11 
start stop bwd fwd
  • Zerken van Johannes en Tiberius Rodenhuis (1727 en 1725) en ds Fokko Liefsting (1824): van aangetroffen brokstukken tot gerestaureerd eindresultaat

De vijf 'puzzles' gaan februari 2010 voor restauratie naar Steenhouwerij De Vries Buitenpost, komen medio juli retour en worden samen met andere en de sedert 1909 verticaal geplaatste muurzerken in de nieuwe natuurstenen vloer opgenomen.


Het restauratieproces van de zerk van Ael Heemstra (datering: 1562); een aantal stappen:

aeil_hemstra_0_fragmenten
aeil_hemstra_1_fragment1
aeil_hemstra_2_fragment
aeil_hemstra_3_sleufzagen
aeil_hemstra_4_sleufzagen
aeil_hemstra_5_sleufstrip
aeil_hemstra_6_gereed
1/7 
start stop bwd fwd
  • Het basismateriaal: steenfragmenten met inscriptie
  • Met twee-componenten epoxylijm en reparatiemortel zorgvuldig tot één geheel samenstellen
  • Lengte-sleuven zagen in onderzijde van de zerk
  • Rvs-strips als wapening aanbrengen en verlijmen. 

Details van twee 'predikanten'zerken: vóór en na restauratie:

zerk ds fokko Liefsting fragmenten zerk ds fokko Liefsting Laurentiuskerk Raerd

  • Boven: zerk van ds Fokko Liefsting, gedateerd 1824
  • Onder: van voor de bouw van huidige kerk; uit 1738, de grafzerk van ds Petrus Antonides.

grafzerk ds petrus antonides Laurentiuskerk Raerdgrafzerk ds petrus antonides Laurentiuskerk Raerd